Öncelikle Elektronik Para tanımını yaparak başlayalım.
Genel anlamıyla Elektronik Para, korunaklı bir teknolojik cihaz (bilgisayar diski gibi) üzerinde saklanan parasal değerdir.
Otoritelerce Elektronik Para, BDDK tarafından yapılan kanun çalışması ile Türk kanunlarında tanımı olan bir kavram olup; ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değerdir.
Türkiye’de sunulan elektronik para hizmetleri ve ödeme hizmetleri global uygulamalara paralel olarak regülasyona tabi hizmet türleridir. Elektronik para kuruluşları faaliyet alanı olarak ödeme kuruluşlarından daha geniş bir kapsama sahiptir. Bu nedenle birçok şirket elektronik para kuruluşu lisansı alarak faaliyet yürütmektedir.
Elektronik para ve ödeme hizmetleri alanına ilişkin düzenleme ve denetim faaliyetleri 20/6/2013 tarih ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ve bu Kanuna dayanarak oluşturulan aşağıdaki ikincil düzenlemeler ile düzenlenmektedir.
Peki Elektronik para kuruluşu kursam hangi mevzuatları dikkate almam gerekir?
Aşağıda elektronik para şirketlerinin tabi olduğu mevzuat verilmiştir.
- Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik
- (Mülga)Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik
- Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik
- Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik
- Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ
- (Mülga)Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından düzenlenen ve denetlenen sektörde halihazırda birçok kuruluş gerekli lisans başvuru süreçlerini tamamladıktan ve yetkili otoriteden faaliyet izni aldıktan sonra faaliyetlerine başlamıştır. Ödemeler ve elektronik para pazarının gelişen dijital teknolojiler sayesinde gelişim gösteren bir sektör olması nedeniyle birçok yerli ve yabancı yatırımcı bu pazarda yer alabilmek için çalışmalarını sürdürmektedir.
Lisans almadan elektronik para kuruluşu olabilir miyiz?
Hayır. Eğer Türkiye’de elektronik para ihraç eden bir şirket kurmak istiyorsanız TCMB’den elektronik para kuruluşu lisansı almalısınız.
Peki TCMB’den elektronik para şirketi lisansı nasıl alınır?
Öncelikle Türkiye’de elektronik para ihracı alanında faaliyet göstermek için ilgili mevzuatta elektronik para şirketinin kuruluşu için gerekli görülen;
- şirket türü,
- pay senetlerinin türü,
- sermayedarların taşıması gereken nitelikler,
- asgari sermaye yükümlülüğü,
- teminat yükümlülüğü,
- kurumsal yönetim,
- teknik donanım ve kapasite,
- şeffaf ve açık ortaklık yapısı gibi bazı ön koşulları sağlamak gerekiyor.
Elektronik para kuruluşu lisans başvurusu için gerekli evraklar eksiksiz hazırlandıktan sonra TCMB’ye yapılan başvuru değerlendirmeye alınır. 3 aşamalı inceleme süreci sonrasında söz konusu elektronik para şirketi başvurusu değerlendirilir. Başvurunun olumlu olması durumunda ilgili başvuru sahibine elektronik para kuruluşu faaliyet izni verilir.
Faaliyet izni alındıktan sonra;
- elektronik para şirketlerinin faaliyetlerini sorunsuz devam ettirebilmesi için gerekli alt yapıyı oluşturması,
- elektronik para mevzuatı ve AML/KYC mevzuatı ile şirket içi iş süreçlerine uyum içerisinde faaliyetlerini sürdürmesi,
- gerekli iç kontrol ve risk yönetimi süreçlerine hassasiyet göstermesi,
- yasal ve yönetim raporlama süreçlerinin sağlıklı şekilde yürütülmesi,
- merkez, şube ve temsilcilik personeline yönelik sürekli eğitim ihtiyaç ve yükümlülüklerinin belirlenmesi gerekmektedir.
Eğer elektronik para ihracının yanı sıra ödeme hizmetleri de sunmak istenirse elektronik para ihracı yetkisine ilave olarak ödeme kuruluşu faaliyet izninin de alınması gerekmektedir. İlgili mevzuatta aşağıda belirtilen hizmetlerin Kanun uygulamasında ödeme hizmeti olarak değerlendirileceği açıklanmıştır.
- Ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme hesabından para çekilmesine imkan veren hizmetler de dâhil olmak üzere ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemler
- Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödemehesabındaki fonun aktarımını içeren, bir defaya mahsus olanlar da dâhil doğrudan borçlandırma işlemi, ödeme kartı ya da benzer bir araçla yapılan ödeme işlemi ile düzenli ödeme emri dâhil para transferi
- Ödeme aracının ihraç veya kabulü
- Para havalesi
- Gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemi
- Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetler
- Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmetisağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmeti
- Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmetikullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödemehesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti
Eğer elektronik para ihracının yanı sıra yukarıda sayılan hizmetler de sunulacaksa lisans başvurusu hem elektronik para ihracı hem de sunulmak istenen ödeme hizmetlerini kapsayacak şekilde yapılmalıdır.
